Ευχέλαιο

Το Ιερό Ευχέλαιο είναι ένα από τα επτά μυστήρια της Εκκλησίας μας.

Το Ευχέλαιο ή Άγιο Έλαιο είναι το τελευταίο μυστήριο και είναι και αυτό θεοσύστατο, για το οποίο υπάρχει στην Αγία Γραφή σαφής παραγγελία του αγίου αποστόλου Ιακώβου του Αδελφοθέου να γίνεται.

Υπάρχουν και στην Ιερή Παράδοση μαρτυρίες, ότι ανέκαθεν γινόταν ως μυστήριο της Εκκλησίας.

Η παραγγελία και σύσταση του Αδελφοθέου είναι αυτή: “ἀσθενεῖ τις ἐν ὑμῖν; προσκαλεσάσθω τοὺς πρεσβυτέρους τῆς ἐκκλησίας, καὶ προσευξάσθωσαν ἐπ’ αὐτὸν ἀλείψαντες αὐτὸν ἐλαίῳ ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ Κυρίου· καὶ ἡ εὐχὴ τῆς πίστεως σώσει τὸν κάμνοντα (τον άρρωστο δηλαδή), καὶ ἐγερεῖ αὐτὸν ὁ Κύριος· κἂν ἁμαρτίας ᾖ πεποιηκώς, ἀφεθήσεται αὐτῷ.” (Ιακ. ε’ 14-15).

Από την Ιερή Παράδοση έχουμε μαρτυρίες του Ωριγένη και του αγίου Χρυσοστόμου, οι οποίοι αναφέρουν, ότι το μυστήριο αυτό γινόταν και η χρίση με άγιο έλαιο των ασθενών μάλιστα λάμβανε χώρα συνδυασμένη με μετάνοια και εξομολόγηση.

Από αυτά φαίνεται και ποιος είναι ο ιερός σκοπός του μυστηρίου αυτού. Πρώτον, η σωματική θεραπεία και ίαση του ασθενή· “καὶ ἡ εὐχὴ τῆς πίστεως σώσει τὸν κάμνοντα, καὶ ἐγερεῖ αὐτὸν ὁ Κύριος”, λέει ο θείος Ιάκωβος.

Και δεύτερον, η συγχώρηση των αμαρτιών του, αφού βέβαια γίνεται και εξομολόγηση μαζί με το ευχέλαιο. Είναι αναγκαία και εδώ η εξομολόγηση του αρρώστου, αλλά και των οικείων του ακόμη που κάνουν το Ευχέλαιο για την ίαση και θεραπεία του, διότι είναι πιθανό να έχει υποπέσει σε αμαρτήματα ο ασθενής και αυτές οι αμαρτίες του να στέκουν αφορμή και αιτία της ασθένειάς του.

Πρέπει λοιπόν να φύγει η αιτία της ασθένειας, για να επέλθει και με τη χάρη του Ευχελαίου η θεραπεία από την ασθένεια. Αλλά και των οικείων και συγγενών του είναι προς αυτό αναγκαία η εξομολόγηση, διότι χρειάζεται και αυτοί που ζητούν τη θεραπεία του αρρώστου τους να είναι μετανοημένοι και εξομολογημένοι.

Τότε πιάνει και ο λόγος του Αποστόλου που λέει· “κἂν ἁμαρτίας ᾖ πεποιηκώς, ἀφεθήσεται αὐτῷ”, πάλι κατά το λόγο του Ιακώβου. Λέει και μία ευχή του ιερού μυστηρίου· “Πάτερ άγιε, ιατρέ των ψυχών και των σωμάτων, ο πέμψας τον μονογενή σου Υιόν, τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν, πάσαν νόσον ιώμενον και εκ θανάτου λυτρούμενον, ίασαι και τον δούλον σου (τούτον) εκ της περιεχούσης αυτόν σωματικής και ψυχικής ασθενείας, και ζωοποίησον αυτόν διά της χάριτος του Χριστού σου”.

Στο μυστήριο του Ευχελαίου τα ορατά στοιχεία είναι το λάδι, η ευχή της Εκκλησίας και η σταυροειδής χρίση του ασθενούς με το άγιο έλαιο. Αόρατο δε η αόρατη θεία Χάρη, η οποία και τον ασθενή θεραπεύει, αν αυτό είναι το θέλημα του Θεού, και την άφεση αμαρτιών χορηγεί με την προϋπόθεση που αναφέραμε, της μετάνοιας και εξομολόγησης.

Προς διασαφήνιση αυτού λέει και η Ορθόδοξη ομολογία του Μογίλα, ότι “καλόν και πάντοτε η θεραπεία του σώματος να μη γίνεται, αλλ’ η άφεσις των αμαρτιών της ψυχής πάντοτε εις τον μετανοούντα ακολουθεί”.

Οι Λατίνοι το μυστήριο του Ευχελαίου το κάνουν μόνο σε όσους είναι βαριά ασθενείς και ετοιμοθάνατοι. Εμείς οι Ορθόδοξοι το κάνουμε πάντοτε, και σε ελαφρές ακόμη ασθένειες, και μάλιστα τη Μεγάλη Τετάρτη το απόγευμα για όλους τους πιστούς, ασθενείς και υγιείς, και όλοι χριόμαστε από τους ιερείς μας με το άγιο έλαιο “εις ίασιν ψυχής και σώματος”.

Αλλά και τότε προαιρετικό είναι το μυστήριο και όχι υποχρεωτικό. Δηλαδή μετέχει σε αυτό όποιος θέλει και αισθάνεται την ανάγκη. Καλό όμως είναι όλοι να μετέχουμε και όλοι να παίρνουμε την αγία χρίση, διότι μυστήριο της αγίας μας Εκκλησίας είναι και πάντοτε ωφέλεια προξενεί στον πιστό και ευλαβή Χριστιανό.

Ιδιαιτέρως το κάνουμε το μυστήριο του Ευχελαίου σε όσους ψυχορραγούν και αντιμετωπίζουν το θάνατο, για να ενισχυθεί η ψυχή στον τελευταίο κατά του θανάτου αγώνα της.

Τα μυστήρια, όπως το ευχέλαιο, πρέπει πρωτίστως να σημειώσουμε δεν λειτουργούν μαγικά. Απαραίτητος παράγοντας που πρέπει να διακρίνει τους ανθρώπους είναι η πίστη στο θεό και την Εκκλησία. Και αυτή η πίστη όταν υπάρχει, γεννά την ελπίδα ότι ο θεός σώζει και μάλιστα δια των μυστηρίων Του.

Πολλοί άνθρωποι παρασύρονται πολλές φορές από μάγους οι οποίοι προτρέπουν τους ανθρώπους να τελέσουν επτά φορές το Ευχέλαιο στο σπίτι τους. Επίσης και πολλοί Παλαιοημερολογίτες το ίδιο τονίζουν. Όμως εδώ πρέπει να πούμε ότι δεν σώζει η ποσότητα των μυστηρίων όσο εκείνο που σημειώσαμε παραπάνω. Και αυτό είναι το πώς προσεγγίζουμε τα ιερά μυστήρια και τι περιμένουμε από αυτά.

Για παράδειγμα ένας επισκέπτεται έναν μάγο και του ζητά να του πει πώς μπορεί να κερδίσει στο λαχείο. Εκείνος τον συμβουλεύει να τελέσει επτά ευχέλαια! Εξ αρχής ο τρόπος της συλλήψεως και της εκτελέσεως της παραπάνω εντολής είναι πλανεμένος, διότι και εκατόν επτά ευχέλαια να τελέσει ο άνθρωπος δεν θα καταλάβει το βαθύτερο νόημα του μυστηρίου, επειδή έχει συγκεχυμένες ιδέες περί της ενεργείας του.

Από τη μία μάγος είναι αυτός πού υπέδειξε τη τέλεση του Ευχελαίου και από την άλλη μαγική είναι και η αντίληψη για την ενέργεια του μυστηρίου πάνω στον άνθρωπο. Έτσι όμως δεν προσεγγίζονται τα ιερά μυστήρια. Κι όσες φορές κι αν τα προσεγγίσει με τον παραπάνω τρόπο ο άνθρωπος, δεν θα γευθεί τίποτα απ’ όσα αυτά μπορούν να του προσφέρουν.

Οι ιερείς σε κάθε περίπτωση πρέπει να ελέγχουν τις επιθυμίες των ανθρώπων και να εξετάζουν επισταμένως, γιατί επιθυμούν την τέλεση των ιερών μυστηρίων και εν προκειμένω του μυστηρίου του Ευχελαίου. Και φυσικά όταν δεν υπάρχει ίχνος πνευματικότητος εκ μέρους αυτού πού ζητά τα Ευχέλαιο, ο ιερεύς δεν θα πρέπει να ενδίδει σε τέτοιου είδους επιθυμίες.
Μας διηγήθηκε κάποια φορά κάποιος ευλαβής ιερέας ότι κάποτε μια κυρία τον πλησίασε και του ζήτησε να της τελέσει το μυστήριο του Ευχελαίου στο σπίτι της.

Μάλιστα για να πείσει τον ιερέα χρησιμοποίησε και διάφορα ονόματα άλλων επιφανών κληρικών. Ο ιερεύς πειθόμενος στα λεγόμενα της κυρίας πήγε στο σπίτι της. Όταν έφθασαν στο σπίτι της είπε στην κυρία να ετοιμάσει τα δέοντα για το ευχέλαιο. Αυτή δεν γνώριζε τίποτε! Τότε ο ιερεύς της ανέφερε όλα τα υλικά και στο τέλος αφού της ζήτησε κι ένα μπολ με αλεύρι η κυρία γύρισε και του είπε: «Πάτερ Θα ζυμώσουμε;».

Δεν ήξερε όχι μόνον τι είναι Ευχέλαιο άλλα έβαλε και σε δύσκολη θέση και τον Ιερέα ο όποιος στο εξής συνεβούλευε τα πνευματικά του παιδιά-ιερείς να προσέχουν και να ερευνούν, ποιος είναι ο χριστιανός πού ζητά το Ευχέλαιο και να εξετάζουν την επιθυμία του γι’αυτό.

Οι μάγοι υποκινούμενοι από τον πονηρό δαίμονα προσπαθούν να παγιδεύσουν τους αφελείς και ακατήχητους χριστιανούς χρησιμοποιώντας πολλές φορές τα ιερά μυστήρια. Ως εκ τούτου χρησιμοποιούν και το Ευχέλαιο ως μέσο, για να δείξουν στους ανθρώπους πόσο εκτενείς και κουραστικές είναι οι ακολουθίες της Εκκλησίας, ώστε να μην εκκλησιάζονται.

Επίσης και τη χρίση του ελαίου την αποδέχονται ως μέσο σωτηρίας των ανθρώπων, για να αποδεχθούν αργότερα (ενν. οι άνθρωποι) και τα των μάγων γητεύματα. Ο διάβολος έχει πολλά πόδια όπως λέγει ο λαός του Θεού και απαιτείται πολλή προσοχή και σύνεση στην τέλεση των μυστηρίων.

Δεν υπάρχει κανείς λόγος να τελεσθούν στη σειρά επτά ευχέλαια σε καμιά απολύτως περίπτωση. Οι τέτοιου είδους συμβουλές δεν συμβαδίζουν με το πνεύμα της Ορθοδόξου Εκκλησίας και συνιστούν προϊόντα και γεννήματα μαγικής αντιλήψεως, προλήψεων και δεισιδαιμονιών περί των ιερών μυστηρίων.

Και είναι βέβαιο ότι ποτέ οι μάγοι δεν συμβουλεύουν τους ανθρώπους να εξομολογούνται και να μεταλαμβάνουν των αχράντων μυστηρίων, γιατί μ’ αυτά ξεδιαλύνει την πλάνη ο άνθρωπος, αλλά χρησιμοποιούν τα άλλα μυστήρια ως είναι το Ευχέλαιο, ιδιαιτέρως όταν ανεξέλεγκτα τελείται από τους ιερείς, για να πλανήσουν και όχι να οικοδομήσουν τον άνθρωπο.

Οι μάγοι που δίνουν τέτοιες συμβουλές στους ανθρώπους χρησιμοποιούν μόνο τον τύπο της Εκκλησίας, ενώ την ουσία που είναι η πιο βασική, την απορρίπτουν. Για τον λόγο αυτό συμβουλεύουν πολλά ευχέλαια, ποτέ όμως μετάνοια και θεία Ευχαριστία.

Προσοχή λοιπόν μεγάλη. Πάντα να πειθόμεθα όλοι οι πιστοί στους άγρυπνους φύλακες της Εκκλησίας μας που είναι οι ποιμένες μας, επίσκοποι και πρεσβύτεροι.

Και φυσικά να μην συγχέουμε τα μυστήρια με τις ακολουθίες. Πολλές φορές υπάρχει ανάγκη για αγιασμό και ζητούμε ευχέλαιο. Κάθε μυστήριο και κάθε ακολουθία της Εκκλησίας μας έχουν τον σκοπό τους πού και γιατί τελούνται.