Τιμώντας την Παναγία και προσφέροντας τους ύμνους και τις ευχαριστίες μας μέσω του Ακάθιστου Ύμνου, αναρρωτιόμαστε γιατί τόσα λίγα έχουν γραφτεί για τη ζωή Της ενώ παράλληλα τόσο μεγάλο είναι το μέγεθος της τιμής και της αγάπης όλων των ανθρώπων προς Αυτήν. Αξίζει λοιπόν να περιγράψουμε την θέση Της μέσα στην Ορθόδοξη πίστη μας.
Σε αντίθεση με την Δυτική θεώρηση, όπου η έμφαση στην Παναγία δίνεται στην παρθενία Της, η Ορθοδοξία εστιάζει αρχικά σε ένα καταλυτικό χαρακτηριστικά: στο ότι είναι Θεο-τόκος. Η Θεοτοκία γενάει την ίδια την ζωή και την χαρά. Στις σπάνιες φορές που μιλάει η Παναγία, όπως μαρτυρούν τα κείμενα των Αγίων Αποστόλων και των Πατέρων της Εκκλησίας μας, τονίζει ότι όλες οι γενεές θα την ονομάζουν ευλογημένη. Η ευλογία της ανθρωπότητας προς την μητέρα του Θεού οφείλεται στο μοναδικό γεγονός της υπακοής Της, μέσα στην αγάπη Της για τον Θεό και την συγκατάθεση Της στο να γίνει αυτό για το οποίο όλοι οι άνθρωποι προορίζονται: ο ναός του ζώντος Θεού, η ανθρώπινη φύση Του. Αυτό που έκανε η Παναγία μας σε μία συγκεκριμένη ιστορική στιγμή, μας ζητάει ο Θεός και σήμερα: να δώσουμε το σώμα και το αίμα μας στον Ίδιο, όχι μεταφορικά αλλά πραγματικά. Να ενσαρκώσουμε στην ζωή μας και στην καθημερινότητα μας τον Θεό Λόγο, παραδιδόμενοι απόλυτα στην πρόνοια και την αγάπη Του. Με απλά λόγια να αποκτήσουμε όλοι μας την αγία υπακοή στο θέλημα Του.
Τονίζουμε την λέξη ¨αγία” γιατί η υπακοή από μόνη της δεν είναι αρετή αλλά τύφλωση. Η Παναγία μας δεν υπάκουσε ΚΑΙ αγάπησε αλλά υπάκουσε ΜΕΣΑ στην αγάπη Της για τον Θεό. Με ανάλογο τρόπο η αγάπη χωρίς την υπακοή στον Θεό μετατρέπεται σε λαγνεία, σε μία εξωτερική ερωτοτροπία, με σκοπό την ικανοποίηση του θελήματος μας. Η παράδοση της Ορθοδοξίας μας ονομάζει την Παναγία νέα Εύα. Και αυτό γιατί κατάφερε να πραγματοποιήσει αυτό στο οποίο η πρώτη Εύα απέτυχε: να είναι γυναίκα. Το ίδιον της γυναίκας είναι η ευλογημένη υπακοή, όταν αυτή πραγματοποιείται μέσα στην αγάπη του Θεού. Η πρώτη Εύα από γυναίκα μετατράπηκε σε θηλυκό, με σκοπό την κυριαρχία της πάνω στο αρσενικό, τον πρώτο Αδάμ.
Η υπακοή που περιγράψαμε πιο πάνω έρχεται να δώσει το επόμενο χαρακτηριστικό: αυτό της Παρθενίας. Η παρθενία της αυτή αποτελεί την ολοκλήρωση της αγάπης του Θεού. Είναι η απόδειξη ότι η Παρθένος Μαρία εκπληρώνει τον στόχο όλης της οικονομίας του Θεού, όλης της ιστορίας της ανθρωπότητας. Είναι η αληθινή κόρη της Παλαιάς Διαθήκης , το τελευταίο και ποιο όμορφο λουλούδι της. Είναι η προσφορά της ανθρώπινης ιστορίας, με την μορφή της υπακοής, της ταπεινότητας, της αγάπης, της ολοκληρωτικής παράδοσης προς τον Πλάστη. Η αειπάρθενος προσφέρει την Παρθενία της και ο Κύριος την ευλογεί και την διατηρεί στεφανώνοντας με το αδύνατο: την διατήρηση της Παρθενίας ακόμη και μέσα από την μητρότητα. Είναι ο πρώτος άνθρωπος που εκφράζει στην πληρότητα τους τα πολύ μετέπειτα λόγια που ακούμε στην Θεία Λειτουργία του Αγ. Ιωάννου του Χρυσοστόμου: “Τα Σα εκ των Σων Σοι προσφέρομεν κατά πάντα και διά πάντα”. Αυτή προσφέρει τον εαυτό Της και ο Θεός Την αποκαλύπτει ως αειπάρθενο, ως πάντα Παρθένο για να επιβραβεύσει την ολότητα της ανθρώπινης αγάπης που προσφέρθηκε σε Αυτόν.
Η Παρθενία όμως είναι αυτή που προσφέρει ακόμη ένα χαρακτηριστικό: αυτό της μητρότητας. Η μητρότητα αποτελεί την ολοκλήρωση της γυναικείας φύσης διότι είναι η ολοκλήρωση της αγάπης με την μορφή της υπακοής και της αποδοχής. Στην Παναγία όμως η μητρότητα αποκτάει τον υπερθετικό βαθμό, την απολυτότητα της ίδιας της ζωής. Η μητρότητα μετατρέπεται σε Μητρότητα. Απόρροια είναι ότι δίνει ζωή στην ίδια την Ζωή. Ζωντανεύει την Ζωή μέσα Της.
Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά που περιγράψαμε πιο πάνω δεν έχουν σκοπό να προσάψουν στην Παναγία κάποιου είδους ¨μαγικές” ή “υπερφυσικές ” ιδιότητες αλλά να εστιάσουν στο ζητούμενο του Θεού προς όλους τους ανθρώπους: μέσα από την δική μας συγκατάθεση να δώσουμε ζωή στην Ζωή που υπάρχει μέσα μας. Να επιτρέψουμε στον Χριστό να γίνει η ζωή μας, από τώρα, από εδώ, σε αυτό τον κόσμο που ζούμε. Αυτό ακριβώς έκανε η Παναγία. Η υπακοή Της μέσα στην αγάπη του Θεού, που τόσο έντονα τονίσαμε παραπάνω, αποτέλεσε και αποτελεί την μοναδική αληθινή έκφραση της ελευθερίας του ανθρώπου και τον πιο ασφαλή δρόμο να ενωθούμε με τον Χριστό μας.
π. Ιωάννης Ψωμάς
Like this:
Like Loading...
Τιμώντας την Παναγία και προσφέροντας τους ύμνους και τις ευχαριστίες μας μέσω του Ακάθιστου Ύμνου, αναρρωτιόμαστε γιατί τόσα λίγα έχουν γραφτεί για τη ζωή Της ενώ παράλληλα τόσο μεγάλο είναι το μέγεθος της τιμής και της αγάπης όλων των ανθρώπων προς Αυτήν. Αξίζει λοιπόν να περιγράψουμε την θέση Της μέσα στην Ορθόδοξη πίστη μας.
Σε αντίθεση με την Δυτική θεώρηση, όπου η έμφαση στην Παναγία δίνεται στην παρθενία Της, η Ορθοδοξία εστιάζει αρχικά σε ένα καταλυτικό χαρακτηριστικά: στο ότι είναι Θεο-τόκος. Η Θεοτοκία γενάει την ίδια την ζωή και την χαρά. Στις σπάνιες φορές που μιλάει η Παναγία, όπως μαρτυρούν τα κείμενα των Αγίων Αποστόλων και των Πατέρων της Εκκλησίας μας, τονίζει ότι όλες οι γενεές θα την ονομάζουν ευλογημένη. Η ευλογία της ανθρωπότητας προς την μητέρα του Θεού οφείλεται στο μοναδικό γεγονός της υπακοής Της, μέσα στην αγάπη Της για τον Θεό και την συγκατάθεση Της στο να γίνει αυτό για το οποίο όλοι οι άνθρωποι προορίζονται: ο ναός του ζώντος Θεού, η ανθρώπινη φύση Του. Αυτό που έκανε η Παναγία μας σε μία συγκεκριμένη ιστορική στιγμή, μας ζητάει ο Θεός και σήμερα: να δώσουμε το σώμα και το αίμα μας στον Ίδιο, όχι μεταφορικά αλλά πραγματικά. Να ενσαρκώσουμε στην ζωή μας και στην καθημερινότητα μας τον Θεό Λόγο, παραδιδόμενοι απόλυτα στην πρόνοια και την αγάπη Του. Με απλά λόγια να αποκτήσουμε όλοι μας την αγία υπακοή στο θέλημα Του.
Τονίζουμε την λέξη ¨αγία” γιατί η υπακοή από μόνη της δεν είναι αρετή αλλά τύφλωση. Η Παναγία μας δεν υπάκουσε ΚΑΙ αγάπησε αλλά υπάκουσε ΜΕΣΑ στην αγάπη Της για τον Θεό. Με ανάλογο τρόπο η αγάπη χωρίς την υπακοή στον Θεό μετατρέπεται σε λαγνεία, σε μία εξωτερική ερωτοτροπία, με σκοπό την ικανοποίηση του θελήματος μας. Η παράδοση της Ορθοδοξίας μας ονομάζει την Παναγία νέα Εύα. Και αυτό γιατί κατάφερε να πραγματοποιήσει αυτό στο οποίο η πρώτη Εύα απέτυχε: να είναι γυναίκα. Το ίδιον της γυναίκας είναι η ευλογημένη υπακοή, όταν αυτή πραγματοποιείται μέσα στην αγάπη του Θεού. Η πρώτη Εύα από γυναίκα μετατράπηκε σε θηλυκό, με σκοπό την κυριαρχία της πάνω στο αρσενικό, τον πρώτο Αδάμ.
Η υπακοή που περιγράψαμε πιο πάνω έρχεται να δώσει το επόμενο χαρακτηριστικό: αυτό της Παρθενίας. Η παρθενία της αυτή αποτελεί την ολοκλήρωση της αγάπης του Θεού. Είναι η απόδειξη ότι η Παρθένος Μαρία εκπληρώνει τον στόχο όλης της οικονομίας του Θεού, όλης της ιστορίας της ανθρωπότητας. Είναι η αληθινή κόρη της Παλαιάς Διαθήκης , το τελευταίο και ποιο όμορφο λουλούδι της. Είναι η προσφορά της ανθρώπινης ιστορίας, με την μορφή της υπακοής, της ταπεινότητας, της αγάπης, της ολοκληρωτικής παράδοσης προς τον Πλάστη. Η αειπάρθενος προσφέρει την Παρθενία της και ο Κύριος την ευλογεί και την διατηρεί στεφανώνοντας με το αδύνατο: την διατήρηση της Παρθενίας ακόμη και μέσα από την μητρότητα. Είναι ο πρώτος άνθρωπος που εκφράζει στην πληρότητα τους τα πολύ μετέπειτα λόγια που ακούμε στην Θεία Λειτουργία του Αγ. Ιωάννου του Χρυσοστόμου: “Τα Σα εκ των Σων Σοι προσφέρομεν κατά πάντα και διά πάντα”. Αυτή προσφέρει τον εαυτό Της και ο Θεός Την αποκαλύπτει ως αειπάρθενο, ως πάντα Παρθένο για να επιβραβεύσει την ολότητα της ανθρώπινης αγάπης που προσφέρθηκε σε Αυτόν.
Η Παρθενία όμως είναι αυτή που προσφέρει ακόμη ένα χαρακτηριστικό: αυτό της μητρότητας. Η μητρότητα αποτελεί την ολοκλήρωση της γυναικείας φύσης διότι είναι η ολοκλήρωση της αγάπης με την μορφή της υπακοής και της αποδοχής. Στην Παναγία όμως η μητρότητα αποκτάει τον υπερθετικό βαθμό, την απολυτότητα της ίδιας της ζωής. Η μητρότητα μετατρέπεται σε Μητρότητα. Απόρροια είναι ότι δίνει ζωή στην ίδια την Ζωή. Ζωντανεύει την Ζωή μέσα Της.
Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά που περιγράψαμε πιο πάνω δεν έχουν σκοπό να προσάψουν στην Παναγία κάποιου είδους ¨μαγικές” ή “υπερφυσικές ” ιδιότητες αλλά να εστιάσουν στο ζητούμενο του Θεού προς όλους τους ανθρώπους: μέσα από την δική μας συγκατάθεση να δώσουμε ζωή στην Ζωή που υπάρχει μέσα μας. Να επιτρέψουμε στον Χριστό να γίνει η ζωή μας, από τώρα, από εδώ, σε αυτό τον κόσμο που ζούμε. Αυτό ακριβώς έκανε η Παναγία. Η υπακοή Της μέσα στην αγάπη του Θεού, που τόσο έντονα τονίσαμε παραπάνω, αποτέλεσε και αποτελεί την μοναδική αληθινή έκφραση της ελευθερίας του ανθρώπου και τον πιο ασφαλή δρόμο να ενωθούμε με τον Χριστό μας.
π. Ιωάννης Ψωμάς
Like this: