Στο σημερινό Ευαγγέλιο ακούμε τον Χριστό για μία ακόμη φορά να μετατοπίζει το βάρος της σκέψης μας και της ζωής μας στο ίδιο και στην εμπιστοσύνη που θα έπρεπε να έχουμε προς Αυτόν. Το ζητούμενο σήμερα είναι η απόκτηση αυτής ακριβώς της εμπιστοσύνης στην πρόνοια του Κυρίου. Ένα ζητούμενο που φαίνεται να μοιάζει ως ιστορία επιστημονικής φαντασίας ή ως αποδοχή μίας παράλογης (και όχι υπέρλογης) απαίτησης.

Μην μπαίνοντας στην διαδικασία να εξηγήσουμε για μία ακόμη φορά την ολοένα αυξανόμενη προσέγγιση του Θεού με τρόπο “δώσε μου για να σου δώσω”, θα προσπαθήσουμε να εστιάσουμε στην ψυχική μας ανεπάρκεια, ως αποτέλεσμα της πτωτικής μας κατάστασης. Αποφεύγοντας δυσκολονόητες θεολογικές προσεγγίσεις και αναλύσεις που πιθανόν κουράζουν εμάς που επιζητούμε γρήγορες και εύκολα αντιληπτές απαντήσεις, θα στρέψουμε την προσοχή μας σε ένα φαινόμενο που κατά κόρον συμβαίνει σε όλους μας, χριστιανούς και μη: όταν έλθουμε αντιμέτωποι με μία δύσκολη κατάσταση, κύματα αυτομάτων σκέψεων γεμίζουν τον ορίζοντα του μυαλού μας και κυριεύουν την ύπαρξη μας. Επειδή, μέσα στην φαινομενική απλοϊκότητα της ύπαρξης μας έχουμε μάθει να πιστεύουμε ότι ο άνθρωπος είναι μόνο μυαλό, σε ότι αφορά το πνευματικό μέρος, και σώμα σε ότι αφορά το υλικό, προασπαθούμε απεγνωσμένα να λύσουμε τα προβλήματα της δύσκολης κατάστασης μέσω της λογικής και του μυαλού. Με αυτό τον τρόπο, ξεχνάμε, ή απομονώνουμε ηθελημένα την ψυχική μας υπόσταση, το νου, που σύμφωνα με τους Πατέρες της Εκκλησίας μας βρίσκεται στην καρδιά.

Με τον τρόπο αυτό πετυχαίνουμε, δυστυχώς, να χάσουμε την πολυπόθητη “ακινησία¨του νου. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι αδιάκοπα μεταφέρομαστε με την σκέψη μας σε ένα μέλλον αποκαρδιωτικό και θλιβερό, αντί να αναγνωρίσουμε ότι ο Χριστός μας είναι ικανός και επιθυμεί να αποσοβήσει οποιαδήποτε θύελλα μέσα στην οποία βρισκόμαστε. Με απλά λόγια επιτρέπουμε στο μυαλό μας να μας μετατρέψει σε ανθρώπους του παρελθόντος, σκεφτόμενοι συνέχεια τι μας οδήγησε στην δύσκολη κατάσταση, και σε ανθρώπους του μέλλοντος, σκεφτόμενοι τα δεινά που έρχονται και πως μπορούμε να τα αποφύγουμε. Ξεχνάμε έτσι το παρόν, το τώρα, το σήμερα. Το μυαλό κυριεύει τον σωματικό αλλά και τον ψυχικό (νοητικό) κόσμο και αρχίζει να ανοίγει αργά και σταθερά τον δρόμο σε ψυχοπαθολογικά προβλήματα (βλ. στρες, άγχος, αϋπνίες κ.λπ) και σε σωματικά (απώλεια βάρους, υψηλή πίεση, ταχυκαρδίες κ.λπ).

Ας θυμηθούμε τα λόγια του Χριστού μας όταν ευρισκόμενος μαζί με τους μαθητές του μέσα στην φουρτουνιασμένη θάλασσα, με μία εντολή επανέφερε την γαλήνη στα στοιχεία της φύσης και στις καρδιές των μαθητών του “Σώπα, βουβάθητι”. Αυτή η εντολή μας μεταφέρει πίσω στην Παλαιά Διαθήκη “Ησυχάστε και γνωρίστε ότι εγώ είμαι ο Θεός.” (Ψαλμός 46:10). Η ειρήνη αποτελεί την απαραίτητη προϋπόθεση για την ακινησία του νου και με την σειρά της η ακινησία αποτελεί την ικανή και αναγκαία συνθήκη για την επικοινωνία με τον Θεό. Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας διδάσκουν ότι ο Θεός δεν μπορεί να αναζητηθεί μέσα στην καταιγίδα ή στον θόρυβο της ζωής, αλλά μόνο μέσα στην ακινησία των σκέψεων όταν αυτές κατευθύνονται εξ’ ολοκλήρου σε Αυτόν. Όταν γεμίζουμε τον ιερό χώρο της καρδιάς μας με βιοτικές ανάγκες, άγχη, αγωνίες και όταν αποσπούμε την προσοχή μας με την τηλεόραση, τον υπολογιστή, το facebook, τις ανούσιες συζητήσεις, η ευγενική παρουσία του Θεού καλύπτεται και έτσι δεν μπορούμε πλέον να Τον αντιληφθούμε μέσα μας.

Ο κόσμος μας προσφέρει άπειρες ανέσεις αλλά και περισπασμούς, δικαιολογημένους και αδικαιολόγητους, που αναισθητοποιούν το μυαλό μας και νεκρώνουν το νου μας, κρατώντας μακρυά την παρουσία του Θεού από την ζωή μας. Ο Άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ μας συμβουλεύει: “Αποκτήστε την ησυχία, και δίπλα σας θα μαζευτούν και θα σωθούν χιλιάδες. Όπου υπάρχει ο Θεός, δεν υπάρχει το κακό. Ότι προέρχεται από τον Θεό είναι ειρηνικό, υγιές και οδηγεί τον άνθρωπο στον εντοπισμό των ατελειών του και στην ταπείνωση.”

Με αυτό τον τρόπο λοιπόν ας προσπαθήσουμε να καταλάβουμε γιατί δεν αισθανόμαστε τον Θεό μέσα μας και γιατί δεν εισακούονται οι προσευχές μας. Τον καλύψαμε με τα θέλω μας, τα άγχη μας και την έλλειψη εμπιστοσύνης. Χειρότερα ακόμα Τον καλύψαμε με τους άπειρους περισπασμούς που απαγορεύουν την ησυχία. Δεν ξέρω αν όλη αυτή η τεχνολογική έκρηξη τελικά μας οφέλησε ή μας αποπροσανατόλισε.

Πιστεύω δεν σημαίνει απλά ότι πιστεύω στην ύπαρξη του Θεού, αλλά ότι έχω εμπιστοσύνη στην πρόνοια Του.

Καλή και ευλογημένη εβδομάδα.

π. Ιωάννης Ψωμάς

Όταν ο Άγιος Ιωάννης ήταν ακόμα νεαρός ιερέας, κάποτε βρέθηκε μπροστά σε μία πολύ φτωχική οικογένεια στην Κροστάνδη. Αυτό που αντίκρυσαν τα μάτια του ήταν αποκαρδιωτικό: βρωμιά, ακαταστασία, μία νεαρή γυναίκα εξαντλημένη από τα χτυπήματα και την συμπεριφορά του μέθυσου άνδρα της, και δύο μικρά παιδιά. Ο π. Ιωάννης μπήκε μέσα στο σπίτι, κάθισε στην καρέκλα της κουζίνας και πήρε τα δύο παιδιά αγκαλιά στα γόνατα του. Εκείνη ακριβώς την στιγμή η πόρτα ξαφνικά άνοιξε και μπήκε μέσα ο τυφλός από το μεθύσι άνδρας και πατέρας των παιδιών με μάτια αγριεμένα. Βλέποντας ένα ιερέα στο σπίτι του έχασε τα λογικά του. Λίγο πριν του επιτεθεί, σταμάτησε και τον ρώτησε: “Παπά, τι δουλειά έχεις εσύ στο σπίτι μου;”

Ο π. Ιωάννης παρέμεινε σιωπηλός. Κοίταξε τον άνδρα στα μάτια και απάντησε: “Κοίταξε τον παράδεισο μέσα τον οποίο ζεις – τι όμορφα παιδιά έχεις, τι καταπληκτική γυναίκα που έχεις! Μην ανταλλάξεις αυτόν τον παράδεισο με την καπνισμένη ατμόσφαιρα μίας ταβέρνας.”

Μόνο αυτά τα απλά λόγια του είπε. Ούτε παραινέσεις, ούτε υποδείξεις, ούτε καθοδήγηση. Μόνο ένα απλό κάλεσμα που όμως ήταν ικανό να συγκλονίσει τον μεθυσμένο άνδρα. Αυτή η φράση έκανε τον μεθυσμένο άνδρα να κλάψει και να επιστρέψει σε μία διαφορετική ζωή.

Μήπως όμως κάτι ανάλογο δεν βιώνουμε και σήμερα; Έχουμε την εντύπωση, όλοι εμείς οι ζώντες στον κόσμο “φυσιολογικά” ότι απέχουμε κατά πολύ από τον μεθυσμένο της Κροστάνδης.  Ζούμε με την ψευδαίσθηση της καθημερινότητας, αγωνιζόμενοι για όλο και περισσότερες ανέσεις που θα μας εξασφαλίσουν μία ποιοτικότερη ζωή αλλά μας βυθίζουν σε ένα αδυσώπητο κύκλο υποχρεώσεων, και μαζί με εμάς και τις οικογένειες μας. Η εικόνα της εξαντλημένης συζύγου που αναφέραμε πιο πάνω και του μεθυσμένου άνδρα έχει απόλυτη ταύτιση με αυτό που ζούμε σήμερα. Μεθυσμένοι από το κυνήγι της επιτυχίας και των ανέσεων, εξουθενώνουμε και τον εαυτό μας και τους “αγαπώντας υμάς”. Μήπως και σε εμάς κάποιος πρέπει να πει: “Κοίταξε τον παράδεισο που έχεις και μην τον ανταλλάσσεις με την θολή ατμόσφαιρα μίας εφήμερης επιτυχίας.”

Στο Ευαγγελικό ανάγνωσμα της Κυριακής, ο Κύριος μας, καλεί όλους μας, ως άλλους μαθητές να αναλογιστούμε την πραγματική κατάσταση που βιώνουμε εμείς και τα παιδιά μας. Μας καλεί να τα αφήσουμε όλα και να Τον ακολουθήσουμε, όχι αρνούμενοι την ζωή αλλά την ματαιότητα. Με άλλα λόγια μας καλεί να δούμε την ζωή μας μέσα από το πρίσμα της παράδοσης στο δικό Του θέλημα. Συνηθίσαμε είτε να Τον αρνούμαστε ολοκληρωτικά και απαξιωτικά, είτε να πηγαίνουμε κοντά Του χλιαρά, με τους δικούς μας όρους και τα δικά μας θέλω, προσπαθώντας να προσαρμόσουμε τον Θεό στην ζωή μας και όχι την ζωή μας στον Θεό. Ουδέποτε όμως ο Χριστός φάνηκε χλιαρός απέναντι μας. Ουδέποτε θέλησε να μας προσεγγίσει συμβατικά. Παράδωσε ολοκληρωτικά τον εαυτό Του για την δική μας σωτηρία, και αυτό είναι που περιμένει από εμάς.

Ο Θεός μας δεν ζητάει από εμάς την τελειότητα, και την απόλυτη καθαρότητα, γιατί απλά δεν μπορούμε να την πετύχουμε. Ζητάει  την προαίρεση μας και την προσπάθεια μας. Ζητάει τον καλό αγώνα. Μας καλεί να μπούμε στο στάδιο που θα οδηγήσει στην δική μας ολοκλήρωση. Ζητάει επιτέλους να σταματήσουμε για κάποια στιγμή να τρέχουμε ανεξέλεγκτα προσπαθώντας άσκοπα να κατευνάσουμε τους πόθους και κατ’ επέκταση τις ενοχές μας, και μέσα στην ηρεμία και την ειρήνη της πίστης να παραδοθούμε στο θέλημα Του.

Καλή και ευλογημένη Κυριακή.

π. Ιωάννης Ψωμάς

Πολύ πρόσφατα ήρθα αντιμέτωπος, σε ένα καθ’ όλα έγκριτο ενημερωτικό ηλεκτρονικό περιοδικό, με άρθρο που δημοσιοποιούσε τα μέλη της λίστας του Forbes, τους πλουσιότερους δηλαδή ανθρώπους του κόσμου. Διαβάζοντας τα σχόλια από κάτω, εξεπλάγην καταρχήν με τον αριθμό των ανθρώπων που διάβασαν την συγκεκριμένη λίστα αλλά και το είδος και την ποιότητα των σχολίων που φανέρωνε ένα μίγμα συναισθημάτων κυμαινομένων από θαυμασμό έως ζήλια. Το αντικείμενο του πόθου όλων αυτών των ανθρώπων ένα: ο πλούτος. ο υλικός πλούτος.

Ταυτόχρονα με την δημοσίευση αυτής της λίστας, ένα νέο από την εκκλησιαστκή επικαιρότητα δημοσιευόταν κατά παράδοξο τρόπο στο ίδιο έγκριτο ενημερωτικό ηλεκτρονικό περιοδικό. Η πρόσφατη αγιοκατάταξη του Γέροντα Ιάκωβου Τσαλίκη, του “με συγχωρείτε”. Κοιτάζοντας ξανά τα σχόλια κάτωθεν του άρθρου διαπίστωσα πάλι δύο γεγονότα: τον σαφώς μικρότερο αριθμό των αναγνωστών αλλά και το είδος των σχολίων αρκετά εκ των οποίων μόνο “προβληματικά” θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν.

Παρόλο που θα έμπαινα στον πειρασμό να γράψω ένα εκτενές άρθρο για να τονίσω το τι σημαίνει άγιος αλλά και να αντιπαραβάλλω στην λίστα του Forbes το συναξάρι των αγίων μας, θεωρώ ότι πολύ καλύτερα θα ήταν να προβάλλω ένα απόσπασμα από την ομιλία του Οικουμενικού Πατριάρχου κκ Βαρθολομαίου, αλλά και του Μητροπολίτου Χαλκίδος κκ Χρυσόστομου από την τελετή της αγιοκατάταξης του Αγίου πλέον Ιακώβου Τσαλίκη. Ας έχουμε τις πρεβείες του αγίου μας και την φώτιση να καταλάβουμε τον πραγματικό πλούτο στην ζωή μας. Το απόσπασμα της ομιλίας ξεκινάει στο 1:31:51.

Πιο κάτω παραθέτουμε και αφιέρωμα στον ίδιο τον άγιο.

Στην σημερινή εορτή των Αγίων Πάντων, προστίθεται άλλος ένα άγιος, ως τρανή απόδειξη ότι οι μορφές αυτές των ανθρώπων και η ζωή τους δεν είχαν τίποτα το ακατόρθωτο και υπερφυσικό, πολύ δε περισσότερο δεν αποτελούν μακρινές εικόνες του παρελθόντος. Είναι η περίτρανη απόδειξη της ζωντανής και συνεχούς παρουσίας του Τριαδικού Θεού μέσα στην καθημερινότητα αυτής της ζωής. Είναι το ζωντανό λουλούδι που δεν αναγκάζει τον εαυτό του να μυρίσει όμορφα, ούτε και το διατρανώνει. Απλά μυρίζει όμορφα.

Καλή και ευλογημένη Κυριακή.

π. Ιωάννης Ψωμάς